Kliermaagverwijdingssyndroom (KDS), ook wel, Proventricular Dilatation Syndrome, Neuropathic Gastric Dilatation or Macaw Wasting Disease genoemd, is een zeer vervelende en meestal fataal verlopende ziekte. De ziekte is voor het eerst herkend in 1971 en is sindsdien vastgesteld in diverse psittaciformes.
Oorzaak
De aandoening wordt veroorzaakt door een Bornavirus. De eerste symptomen zijn vaak braken (overgeven vanuit de krop), verminderde eetlust en kropovervulling ten gevolge van de acute infectie van krop, klieren spiermaag en darmen. Met name bij edelpapegaaien worden ook afwijkingen in het zenuwstelsel gezien zoals verlammingen, wankel lopen, draaihalzen etc. Ongeveer 90% van de vogels die dit eerste stadium overleven lijken te herstellen.
Symptomen
Maar bij de overige 10% van de vogels wordt door een chronische ontstekingsreactie de zenuwcentra in de wand van het maagdarmkanaal vernietigd. Hierdoor kan de krop zich niet of maar heel langzaam meer legen (overvulde krop). De kliermaag raakt opgestopt door de vele zaden. Deze vogels zitten na het eten vaak langdurig te slikken en met de hals te rekken. Deze vogels liggen vaak plotseling dood omdat zich of een perforatie in de spierwand ontwikkeld of de stil staande maaginhoud gaat rotten. Bij andere vogels raakt vooral de spiermaag aangetast met als gevolg dat de opgegeten zaden niet meer fijngemalen of tegengehouden worden maar in zijn geheel en onverteerd in de ontlasting verschijnen. Deze vogels vermageren sterk ondanks een buitensporig grote eetlust en sterven uiteindelijk van uitputting door de chronische ondervoeding.
Al deze verschijnselen zijn helaas niet specifiek voor deze aandoening. Ook andere aandoeningen zoals lood
vergiftiging, bacteriële en gist infectie van de krop of maag, dan wel ingeslikte vreemde voorwerpen en obstructies (touw) kunnen sterk gelijkende symptomen geven. De diagnose bij een zieke levende vogel kan heel moeilijk zijn.
Meestal is er een volledig bloedonderzoek en ontlastingsonderzoek nodig om andere aandoeningen uit te sluiten. De meeste informatie wordt echter verkregen met een röntgenonderzoek. Looddeeltjes zijn eenvoudig op de foto te zien maar soms kan de overvulde kliermaag gezien worden en ook het ontbreken van de normaal aanwezige maagkiezel of kleine steentjes is een sterke aanwijzing.
Geen behandeling
Er is geen behandeling of vaccinatie bekend. Vogels die onverteerde zaden uitpoepen kunnen het vaak nog
heel lang goed doen op pellet voer (Nutribird, Prettybird, Harrison’s). Uiteindelijk gaan deze vogels vaak
toch dood.
